• TNO norm bezonning
Miniatuur TNO norm bezonning1

TNO norm bezonning

Er bestaan in Nederland geen formele wettelijke normen en eisen ten aanzien van de bezonning voor bebouwing. Gemeentes zijn daarom vrij om een eigen invulling te geven aan de eisen omtrend bezonning. Wel zijn er normen van TNO; de lichte norm en de strenge norm.

Om het toetsen aan deze norm mogelijk te maken is er een vast meetpunt bepaald. De bezonning wordt gemeten in het midden van de vensterbank aan de binnenzijde van het glas in de woonkamer. Daarbij hanteren de meeste bureaus een hoogte van 75 cm boven het peil van de afgewerkte vloer van de betreffende verdieping.

De methode van het toetsen van bezonning kan per gemeente verschillen. Zo heeft gemeente Den Haag een eigen norm waarbij men er van uitgaat dat de ondergrens ligt op tenminste twee mogelijke bezonningsuren per dag in de periode van 19 februari tot 21 oktober, uitgaande van een zonhoogte van meer dan 10 graden. In afwijking van de lichte TNO-norm is in de Haagse norm de bezonning van gevels maatgevend, onafhankelijk van de plaats van de ramen. Het is dus van belang te controleren of een gemeente haar eigen norm heeft alvorens getoetst wordt aan TNO norm


De lichte norm

Een gebouw voldoet aan de lichte norm wanneer er gedurende twee uren per etmaal bezonning mogelijk is in de periode van 19 februari tot en met 21 oktober. Daarbij is het geen vereiste dat de bezonning aansluitend plaatsvind.


De strenge norm

Om te voldoen aan de strenge norm moet er in de periode van 21 januari tot en met 22 november bezonning mogelijk zijn gedurende drie uren per etmaal. Ook hierbij is het geen vereiste dat de bezonning aansluitend plaatsvind.


Wanneer worden de TNO normen gebruikt?

Als er veranderingen zijn gepland in de gebouwde omgeving kan een gemeente vragen om een bezonningsstudie. Dit is een onderzoek waarbij de bezonning van de bestaande bebouwing wordt vergeleken met de bezonning na het doorvoeren van de veranderingen. Denk hier bij aan bouwplannen voor een flatgebouw in een woongebied. Of een opbouw van een woning waarbij de buren schaduwhinder kunnen krijgen van het gebouwvolume na de realisatie van de bouwplannen.


Hoe worden TNO normen getoetst?

De TNO normen kunnen worden getoetst aan de hand van een bezonningsstudie. Bij een bezonningsstudie wordt meestal gebruik gemaakt van een 3D computer model. De bouwmassa van de bebouwing wordt in 3D uitgetekend. De beschaduwing door de zon gedurende een etmaal kan met software worden uitgetekend. Daarbij wordt bij sloop en nieuwbouw de schaduwval in de huidige situatie vergeleken met de schaduwval na realisatie van de bouwplannen.


Welke data worden in een bezonningsstudie onderzocht?

De schaduwwerking is het grootst op 19 februari en 21 oktober vanwege de lage stand van de zon. Na 19 februari zal de situatie elke dag verbeteren tot en met 21 juni, wanneer de zon op haar hoogst staat en er dus nauwelijks schaduwwerking is. Daarna wordt de schaduwwerking weer elke dag een beetje groter, tot het einde van de onderzoeksperiode op 21 oktober. Vanwege dit ‘parabolische’ effect volstaat het om de schaduwwerking op drie dagen te onderzoeken: 19 februari, 21 juni en 21 oktober.

Voor een compleet beeld is het wenselijk de bezonning voor de volgende data te onderzoeken;

  1. 22 december: de dag dat de zon het laagst staat;
  2. 21 juni: de dag dat de zon het hoogst staat;
  3. 21 maart: de dag dat de zon op 'half' staat, namelijk precies tussen de stand van 22 december en 21 juni in (zomertijd);
  4. 23 september: de dag dat de zon op 'half' staat, namelijk precies tussen de stand van 21 juni en 22 december in (wintertijd).

Bij het analyseren van de TNO-normen zijn de volgende data van belang:

  1. 21 januari: de eerste dag van de strenge norm;
  2. 19 februari: de eerste dag van de lichte norm;
  3. 21 oktober: de laatste dag van de lichte norm;
  4. 22 november: de laatste dag van de strenge norm;

De tijdstippen

Om een goed beeld te krijgen van de bezonning wordt deze op verschillende tijdstippen gedurende de dag bekeken. Voor een globaal onderzoek volstaat een interval van twee uur. Bijvoorbeeld 9:00, 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 en 19:00 uur. Op 21 juni wordt tevens naar de bezonning op het tijdstip van 20:00 uur gekeken, omdat de zon op die dag later ondergaat. Op 23 december gaat de zon al vroeg onder waardoor de tijdstippen 17:00 uur en 19:00 uur dan niet relevant zijn.
Wordt er getoetst op de TNO normen dan is het in sommige gevallen nodig een interval van 1 uur of kleiner aan te houden, zodat inzichtelijk wordt hoeveel uur per dag de te onderzoeken gevels in de schaduw liggen.

Voorbeeld bezonningsstudie

schaduw onderzoek
blanco afbeelding in het midden

Het 3D computer model

In het 3D computer model moet de bebouwing worden uitgetekend welke schaduw werpt op de te onderzoeken woning. De bebouwing kan als massa worden uitgetekend. Het 3D computer model van de bebouwing wordt geplaatst op een noord-gerichte situatie tekening. Met speciale software kunnen visualisaties gemaakt worden van de schaduwen afkomstig van de bebouwing op de te onderzoeken woning.


Vraag en antwoord:

1) Een vrijstaande woning bestaat uit begane grond, verdieping en zolder. De kozijnen op de begane grond en verdieping krijgen allemaal niet de gewenste twee uur bezonning per dag in de periode van 19 tot 21 oktober. Voldoet deze toch aan de lichte TNO norm als een kozijn op de zolder twee uur per etmaal zonlicht ontvangt gemeten in het midden van de vensterbank?

De bezonning wordt getoetst door de totale bezonning van de kozijnen van de woonkamer bij elkaar op te tellen. Daarbij wordt gemeten in het midden van de vensterbank aan de binnenkant van het glas. Dus alleen in het onwaarschijnlijke geval dat op de zolder een woonkamer is gelegen zal de bezonning voor deze woning wel aan de lichte TNO norm voldoen.


2) Een buurman heeft op zijn eigen kavel bomen staan die nu al veel zon wegnemen op zijn gevel. Na doorvoeren van mijn bouwplannen zal de bezonning voor de woning van mijn buurman volgens hem niet meer voldoen aan de lichte TNO norm voor bezonning. Is het reëel om deze bomen in de bezonningsstudie mee te nemen?

De TNO norm beschrijft enkel de gewenste bezonning en niet de maximale toelaatbare schaduwhinder. Of bomen wel of niet meegenomen mogen of moeten worden staat niet in de TNO norm omschreven. Uiteindelijk zal een rechter uitspraak moeten doen of de schaduw van bomen wel of niet meegerekend dient te worden.


3) Een vrijstaande woning heeft de ongebruikelijke indeling waarbij de slaapkamers op de begane grond zijn gelegen en de woonkamer op de eerste verdieping. De slaapkamers ontvangen in de periode van 19 februari tot en met 21 oktober bij elkaar opgeteld slechts 1 uur bezonning en voldoen daarmee niet aan de lichte TNO norm. De woonkamer ligt op verdieping en is georiënteerd naar het oosten ontvangt 1,5 uur zon. De open! keuken, op de verdieping gelegen met oriëntatie op het westen, ontvangt 1 uur zon. Mag je de bezonning van de verschillende ruimtes bij elkaar optellen?

De meeste bureaus gaan er van uit dat de verdieping waar de woonkamer is gesitueerd maatgevend is. Als we woonkamer en keuken als één ruimte beschouwen voldoet de woning wel aan de lichte TNO norm omdat de woonkamer en keuken in totaal 2,5 uur bezonning hebben.


Welke informatie is nodig voor het maken van een bezonningsstudie?

3DL kan uw bezonningsstudie maken op basis van de volgende tekeningen;

  1. bouwkundige tekeningen gevels bestaande situatie;
  2. bouwkundige tekeningen gevels nieuwe situatie;
  3. bouwkundige tekeningen doorsnede bestaande situatie;
  4. bouwkundige tekeningen doorsnede nieuwe situatie;
  5. bouwkundige tekeningen plattegronden bestaande situatie;
  6. bouwkundige tekeningen plattegronden nieuwe situatie;
  7. situatietekening met omtreklijnen van de bebouwing op schaal en voorzien van schaalbalk 25 m1
.

Neem nu contact met ons op

( * ) Verplicht veld

Neem voor meer informatie telefonisch contact op 0645306528 of stuur een email naar info@3dl.nl

Bekijk onze recente projecten


78-tuinhuis-ontwerpen76-3d-artist-impression-restaurant79-woonboot-architectuur-ontwerp72-uitleg-impressie-maken-van-vrijstaande-woning71-badkamer-restyle-met-3D-tekening

Biesbosch 27 Hoogeveen - info @3dl .nl kvk:70482373 tel 0645306528 3DL